लोकसभेच्या कार्यपद्धती आणि तिच्या सदस्यांची निवड प्रक्रिया याबद्दल चर्चा करा.

लोकसभा ही भारताच्या संसदाची एक सदन आहे, जी देशाच्या लोकशाही प्रणालीमध्ये अत्यंत महत्त्वाची भूमिका बजावते. लोकसभेच्या कार्यपद्धती आणि तिच्या सदस्यांची निवड प्रक्रिया याबद्दल सविस्तर माहिती खालीलप्रमाणे दिली आहे:

### लोकसभेची रचना:
लोकसभा म्हणजेच लोकांचे सभागृह, ज्यामध्ये सदस्यांची संख्या 545 आहे. यामध्ये 543 सदस्यांचे निवडणुकीद्वारे निवडले जाते, तर 2 सदस्यांना राष्ट्रपति नियुक्त करतात, जे विशेषतः तामिळ किंवा संस्कृत भाषेतील तज्ञ असतात.

### सदस्यांची निवड प्रक्रिया:
1. **निवडणूक क्षेत्र**: भारतातील प्रत्येक राज्य आणि केंद्रशासित प्रदेशात निवडणूक क्षेत्रे निश्चित केली जातात. प्रत्येक क्षेत्रातून एक प्रतिनिधी निवडला जातो.

2. **निवडणूक पद्धती**: लोकसभा सदस्यांची निवड 'सार्वजनिक निवडणूक' पद्धतीने केली जाते, ज्यामध्ये 'एक व्यक्ती, एक मत' या तत्त्वानुसार मतदान केले जाते. यामध्ये प्रत्येक मतदाराला त्याच्या निवडणूक क्षेत्रातील उमेदवारांपैकी एकाला निवडण्याचा अधिकार असतो.

3. **उमेदवारांची निवड**: राजकीय पक्ष उमेदवारांची निवड त्यांच्या कार्यकुशलतेवर, जनसंपर्कावर आणि पक्षाच्या धोरणांवर आधारित करतात. स्वतंत्र उमेदवार देखील निवडणूक लढवू शकतात, परंतु त्यांना निवडणूक आयोगाकडून आवश्यक कागदपत्रे सादर करावी लागतात.

4. **मतदान प्रक्रिया**: मतदान प्रक्रिया सामान्यतः इलेक्ट्रॉनिक मतदान यंत्र (EVM) द्वारे केली जाते, ज्यामुळे मतदानाची गती आणि पारदर्शकता वाढते. मतदानाच्या दिवशी मतदारांना त्यांच्या मतदार यादीत नावाची पुष्टी करावी लागते आणि नंतर मतदान यंत्रावर त्यांच्या पसंतीचा उमेदवार निवडावा लागतो.

5. **मतमोजणी**: मतदानानंतर, मतमोजणी प्रक्रिया सुरू होते. सर्व मतांची मोजणी करून, ज्या उमेदवाराला सर्वाधिक मते मिळतात, तो उमेदवार निवडला जातो.

### लोकसभेचे कार्यपद्धती:
1. **सत्रे**: लोकसभा वर्षात दोन सत्रांमध्ये कार्य करते - हिवाळी सत्र आणि उन्हाळी सत्र. प्रत्येक सत्रात विविध विधेयके, चर्चा आणि प्रश्नोत्तर सत्रे आयोजित केली जातात.

2. **विधेयकांची चर्चा**: लोकसभा विविध विधेयकांवर चर्चा करते. हे विधेयक सरकारकडून किंवा खासदारांकडून सादर केले जाऊ शकतात. विधेयकावर चर्चा झाल्यानंतर, मतदान करून ते मंजूर किंवा नाकारले जाते.

3. **सर्वसाधारण चर्चा**: लोकसभेत विविध सामाजिक, आर्थिक आणि राजकीय विषयांवर चर्चा केली जाते. यामध्ये खासदारांना आपल्या मतांची मांडणी करण्याची संधी मिळते.

4. **सर्वेक्षण आणि समित्या**: लोकसभा विविध समित्या स्थापन करते, ज्या विशिष्ट विषयांवर सखोल चर्चा करतात आणि अहवाल तयार करतात. या समित्या लोकसभेच्या कार्यपद्धतीला अधिक प्रभावी बनवतात.

5. **संसदीय प्रश्न**: लोकसभेत प्रश्नोत्तर सत्रात, खासदारांना मंत्र्यांना प्रश्न विचारण्याची संधी असते. यामुळे सरकारच्या कामकाजावर लक्ष ठेवले जाते.

### निष्कर्ष:
लोकसभा ही भारताच्या लोकशाही व्यवस्थेचा एक महत्त्वाचा भाग आहे. तिच्या कार्यपद्धती आणि सदस्यांची निवड प्रक्रिया यामुळे नागरिकांना त्यांच्या प्रतिनिधींचा निवड करण्याचा अधिकार मिळतो. यामुळे लोकशाही प्रणाली अधिक मजबूत होते आणि जनतेच्या आवाजाला महत्त्व दिले जाते. लोकसभेच्या कार्यपद्धतीमुळे सरकारच्या कामकाजावर लक्ष ठेवले जाते आणि जनतेच्या हितासाठी निर्णय घेण्यात मदत होते.