संविधानसभेची स्थापना केव्हा झाली आणि तिच्या कार्याची मुख्य उद्दिष्टे काय होती?

संविधानसभेची स्थापना 9 डिसेंबर 1946 रोजी झाली. भारताच्या स्वातंत्र्याच्या पार्श्वभूमीवर, ब्रिटिश सरकारने भारतीय जनतेच्या प्रतिनिधींनी एक संविधान तयार करण्यासाठी एक सभा स्थापन करण्याचा निर्णय घेतला. संविधानसभेच्या स्थापनेचे मुख्य उद्दिष्ट म्हणजे एक स्वतंत्र, सार्वभौम आणि लोकशाही भारताचे संविधान तयार करणे.

संविधानसभेच्या कार्याची मुख्य उद्दिष्टे खालीलप्रमाणे होती:

1. **स्वातंत्र्य आणि समानता:** संविधानसभेने भारताच्या नागरिकांना स्वातंत्र्य, समानता, आणि बंधुतेचा अधिकार देण्याचे उद्दिष्ट ठेवले. यामध्ये सर्व नागरिकांना समान हक्क आणि संधी देण्याची कल्पना समाविष्ट होती.

2. **लोकशाही व्यवस्थेची स्थापना:** संविधानसभेने भारतात एक मजबूत लोकशाही प्रणाली स्थापन करण्याचा प्रयत्न केला. यामध्ये निवडणुका, संसद, आणि स्थानिक स्वराज्य यंत्रणांचे स्वरूप निश्चित करणे समाविष्ट होते.

3. **मानवाधिकारांचे संरक्षण:** संविधानसभेने मानवाधिकारांचे संरक्षण करण्यासाठी विशेष तरतुदी तयार केल्या. यामध्ये व्यक्तीच्या स्वातंत्र्याचे हक्क, अभिव्यक्तीची स्वातंत्र्य, धर्माची स्वातंत्र्य, आणि इतर मूलभूत हक्कांचा समावेश होता.

4. **राज्याची संरचना:** संविधानसभेने भारताच्या राज्याची संरचना निश्चित केली, ज्यामध्ये केंद्र सरकार आणि राज्य सरकार यांच्यातील अधिकारांचे विभाजन, कार्यपद्धती, आणि जबाबदाऱ्या स्पष्ट केल्या.

5. **सामाजिक न्याय:** संविधानसभेने सामाजिक न्यायाच्या तत्त्वांचे पालन करण्याचे उद्दिष्ट ठेवले. यामध्ये विशेषतः दुर्बल वर्ग, अनुसूचित जाती, आणि अनुसूचित जमातींच्या हक्कांचे संरक्षण करणे समाविष्ट होते.

6. **संविधानाचा स्थायीपणा:** संविधानसभेने एक स्थायी संविधान तयार करण्याचा प्रयत्न केला, ज्यामध्ये बदलाची प्रक्रिया स्पष्ट केली गेली, ज्यामुळे संविधानाला काळानुसार अद्ययावत करण्याची क्षमता मिळाली.

संविधानसभेने 26 नोव्हेंबर 1949 रोजी संविधान स्वीकारले आणि 26 जानेवारी 1950 रोजी ते लागू झाले. यामुळे भारत एक स्वतंत्र, सार्वभौम आणि लोकशाही देश म्हणून जगात उभा राहिला. संविधानसभेच्या कार्यामुळे भारताला एक मजबूत आणि सर्वसमावेशक संविधान मिळाले, जे आजही भारतीय समाजाच्या विविधतेला आणि एकतेला प्रोत्साहन देत आहे.