'महाराष्ट्र सहकार विकास महामंडळ मर्यादित' याची स्थापना कशासाठी करण्यात आली आहे आणि तिचे सहकार क्षेत्रातील महत्त्व काय आहे?

'महाराष्ट्र सहकार विकास महामंडळ मर्यादित' (MSRDC) ही संस्था महाराष्ट्र राज्यातील सहकार क्षेत्राच्या विकासासाठी स्थापन करण्यात आली आहे. या संस्थेची स्थापना १९६० च्या दशकात झाली होती, जेव्हा सहकार क्षेत्राच्या विकासाची आवश्यकता अधिक महत्त्वाची ठरली. या संस्थेचा मुख्य उद्देश सहकारी संस्थांच्या विकासाला प्रोत्साहन देणे, सहकार क्षेत्रातील विविध उपक्रमांची अंमलबजावणी करणे आणि सहकारी संस्थांच्या कार्यक्षमतेत वाढ करणे आहे.

### स्थापना कारणे:
1. **सहकार क्षेत्राचा विकास:** सहकार क्षेत्राच्या विकासासाठी एक सशक्त मंच उपलब्ध करणे, जेणेकरून सहकारी संस्था अधिक प्रभावीपणे कार्य करू शकतील.
2. **सहकारी संस्थांचे सक्षमीकरण:** सहकारी संस्थांना तांत्रिक, वित्तीय आणि व्यवस्थापनाच्या दृष्टिकोनातून सहाय्य करणे.
3. **सामाजिक व आर्थिक विकास:** सहकार क्षेत्राद्वारे समाजातील विविध स्तरांतील लोकांना आर्थिक विकासाच्या प्रक्रियेत सामील करणे.
4. **संवर्धन व प्रोत्साहन:** सहकारी संस्थांच्या कार्यात नवकल्पना आणणे आणि त्यांना प्रोत्साहन देणे, ज्यामुळे त्या अधिक सक्षम आणि प्रतिस्पर्धात्मक बनतील.

### सहकार क्षेत्रातील महत्त्व:
1. **आर्थिक समावेश:** सहकारी संस्था विविध सामाजिक व आर्थिक स्तरांतील लोकांना आर्थिक संधी प्रदान करतात, ज्यामुळे गरीब व उपेक्षित वर्गाच्या लोकांना आर्थिक स्थिरता मिळवता येते.
2. **स्थानिक विकास:** सहकारी संस्थांच्या माध्यमातून स्थानिक उत्पादन व व्यवसायांना प्रोत्साहन मिळते, ज्यामुळे स्थानिक अर्थव्यवस्था मजबूत होते.
3. **सामाजिक एकता:** सहकार क्षेत्र विविध समाजातील लोकांना एकत्र आणते, ज्यामुळे सामाजिक एकता व सहकार्याची भावना वाढते.
4. **संपूर्ण विकास:** सहकारी संस्था विविध क्षेत्रांमध्ये कार्यरत असल्याने, त्या कृषी, उद्योग, वाणिज्य, शिक्षण आणि आरोग्य यांसारख्या क्षेत्रांमध्ये संपूर्ण विकासाला हातभार लावतात.
5. **सहकारी तत्त्वज्ञान:** सहकार क्षेत्रात 'सहकार' या तत्त्वावर आधारित कार्य केले जाते, ज्यामुळे लोकांच्या आवश्यकतांचे लक्षात घेऊन निर्णय घेतले जातात.

### निष्कर्ष:
'महाराष्ट्र सहकार विकास महामंडळ मर्यादित' ही संस्था सहकार क्षेत्राच्या विकासासाठी एक महत्त्वाची भूमिका बजावते. तिच्या माध्यमातून सहकारी संस्थांना आवश्यक साहाय्य, मार्गदर्शन आणि संसाधने उपलब्ध करून दिली जातात, ज्यामुळे सहकार क्षेत्र अधिक सक्षम, समृद्ध आणि सामाजिक न्यायाच्या दिशेने वाटचाल करू शकते. सहकार क्षेत्रातील या विकासामुळे एक सशक्त आणि समृद्ध महाराष्ट्र निर्माण करण्यास मदत मिळते.