पंतप्रधानांच्या कार्यकाळात देशाच्या विकासासाठी त्यांनी कोणत्या प्रमुख धोरणांची अंमलबजावणी केली आहे?

पंतप्रधानांच्या कार्यकाळात देशाच्या विकासासाठी विविध प्रमुख धोरणांची अंमलबजावणी करण्यात आलेली आहे. या धोरणांचा उद्देश आर्थिक विकास, सामाजिक समावेश, शाश्वत विकास, आणि देशाच्या जागतिक स्थानाची वृद्धी करणे आहे. खालील काही प्रमुख धोरणे आणि कार्यक्रमांची माहिती दिली आहे:

1. **आर्थिक सुधारणा आणि उदारीकरण**: पंतप्रधानांनी आर्थिक सुधारणा धोरणे लागू केली आहेत ज्यामुळे भारतात विदेशी गुंतवणूक वाढली आहे. उदारीकरणामुळे व्यवसाय सुरू करण्यासाठी नियम कमी झाले आहेत, ज्यामुळे स्टार्टअप्स आणि लघु उद्योगांना प्रोत्साहन मिळाले आहे.

2. **मेक इन इंडिया**: या कार्यक्रमाचा उद्देश भारतात उत्पादन क्षेत्राला प्रोत्साहन देणे आहे. यामुळे औद्योगिक विकासाला चालना मिळाली आहे आणि रोजगाराच्या संधी वाढल्या आहेत.

3. **डिजिटल इंडिया**: या धोरणाद्वारे भारताला डिजिटल तंत्रज्ञानाच्या क्षेत्रात प्रगती करण्याचे उद्दिष्ट आहे. ई-गव्हर्नन्स, डिजिटल शिक्षण, आणि इंटरनेटच्या वापरामुळे नागरिकांना अधिक सुलभता मिळाली आहे.

4. **स्वच्छ भारत अभियान**: या अभियानाचा मुख्य उद्देश भारतातील स्वच्छतेला प्रोत्साहन देणे आहे. शौचालयांची निर्मिती, कचरा व्यवस्थापन, आणि जनजागृती यांद्वारे सार्वजनिक आरोग्य सुधारण्याचा प्रयत्न केला जात आहे.

5. **आयुष्यमान भारत योजना**: या आरोग्य योजनेंतर्गत गरीब आणि वंचित वर्गाला आरोग्य सेवा पुरविण्याचे उद्दिष्ट आहे. या योजनेत ५ लाख रुपयांपर्यंतच्या आरोग्य कवचाची सुविधा उपलब्ध आहे.

6. **प्रधानमंत्री आवास योजना**: या योजनेअंतर्गत गरीब आणि मध्यमवर्गीय नागरिकांना घर मिळविण्यासाठी आर्थिक सहाय्य दिले जाते. यामुळे शहरी आणि ग्रामीण भागात घरांची उपलब्धता वाढली आहे.

7. **कृषी सुधारणा**: कृषी क्षेत्रात विविध धोरणे जसे की पीएम-किसान योजना, कृषी विकास योजना इत्यादी लागू करण्यात आल्या आहेत. यामुळे शेतकऱ्यांना आर्थिक मदत, आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर, आणि उत्पादन वाढीसाठी प्रोत्साहन मिळाले आहे.

8. **सामाजिक न्याय आणि समावेशी विकास**: पंतप्रधानांनी वंचित आणि अल्पसंख्याक समुदायांच्या विकासासाठी विविध योजनांची अंमलबजावणी केली आहे. यामध्ये महिला सशक्तीकरण, अनुसूचित जाती आणि जमातींच्या विकासासाठी विशेष योजना समाविष्ट आहेत.

9. **आंतरराष्ट्रीय संबंध आणि जागतिक मंचावर भारताचे स्थान**: पंतप्रधानांनी भारताचे आंतरराष्ट्रीय संबंध मजबूत करण्यावर भर दिला आहे. विविध जागतिक मंचांवर भारताचे स्थान वृद्धिंगत करण्यासाठी त्यांनी सक्रिय भूमिका घेतली आहे.

10. **जलशक्ती अभियान**: जलस्रोतांचे संरक्षण आणि जल व्यवस्थापन यावर लक्ष केंद्रित करणारे हे अभियान आहे. यामुळे जलसंधारणाच्या उपाययोजना आणि जलसंवर्धनाचे कार्य केले जात आहे.

या सर्व धोरणांचा उद्देश भारताच्या सर्वांगीण विकासाला गती देणे, सामाजिक समावेश साधणे, आणि जागतिक स्तरावर भारताचे स्थान मजबूत करणे आहे. पंतप्रधानांच्या नेतृत्वात या धोरणांची अंमलबजावणी केल्याने भारताच्या विकासात महत्त्वपूर्ण योगदान मिळाले आहे.